Kiedy po przegranych wojnach Austro-Węgry zmuszone zostały do odstąpienia licznych ziem i wypłat odszkodowań, a administracja monarchii habsburskiej przestała istnieć, cesarz Franciszek Józef I, wezwał do Wiednia polskiego namiestnika Agenora Gołuchowskiego. Opracował on 2 ustawy mające na celu przekształcenie absolutnego państwa austriackiego w parlamentarne, co z kolei zaowocowało uratowaniem bytu monarchii na 50 lat. Wspomnieć należy rolę jaką odegrał Stanisław Potoczek pochodzący z Rdziostowa koło Nowego Sącza, założyciela szkoły w Rdziostowie, posła na Sejm Krajowy we Lwowie, twórcy pierwszej partii ludowej, która po obsadzeniu sejmu swoimi posłami, zrównała szkolnictwo miejskie z wiejskim w całej Galicji, dając dzieciom z terenów wiejskich dostęp do szkół wyższych. Stanisław Potoczek zapoczątkował drzewo genealogiczne mojej żony, które poniżej chciałbym przedstawić, gdyż jest imponujące.
5 września 1872r władze Austriackie składają projekt budowy kolei łączącej Austrię z Galicją, na wypadek ewentualnej wojny z Rosją, natomiast 4 września 1873, rozpoczyna się budowa tunelu kolejowego w Żegiestowie. Budowę ogólną rozpoczęto wiosną 1874r. W budowie tunelu brali udział min. robotnicy Włoscy, którzy wykazywali duże zdolności kamieniarskie, oraz lokalni mieszkańcy. Włosi przebijali tunel a Łemkowie na dwu kołowych wózkach ciągniętych przez konie wywozili gruzowisko. Niestety doszło do zawału wyrobiska i tunel pogrzebał ok. 200stu ludzi. Próby odkopania i pogrzebania tragicznie zmarłych spełzły na niczym. W efekcie zasyp stał się zbiorową mogiłą a nową węższą linię jednoszynową poprowadzono łukiem obok. Budowę tunelu ukończono 18 sierpnia 1876r.
Po wybuchu I wojny światowej, władze Austriackie oddelegowały wartowników do obstawienia obu wylotów tuneli, uznając że stanowi on punkt strategiczny w przemieszczaniu się wojsk. Wartownicy zostali zakwaterowani gdzieś w pobliskich barakach. I tak było do 1939r kiedy wycofujące się wojska Polskie wysadziły tunel. Został on szybko odbudowany przez Niemców, gdyż stanowił ważny punkt przerzutowy na front wschodni. U schyłku II wojny światowej, 19 stycznia 1945r tunel został po raz drugi wysadzony, tym razem przez uciekających Niemców. Finalną postać odbudowano po 3 latach. Tuż po wojnie oderwał się wielki głaz ze szczytu tunelu i postanowiono całe sklepienie wzmocnić żelbetonową konstrukcją. A tak prezentuje się dziś.
Będąc w Żegiestowie, warto wspomnieć o założycielu Uzdrowiska, Ignacym Medwieckim, gdzie badając potoki i skały natknął się na silne źródła wody mineralnej. Jako kierownik uzdrowiska Krynica Zdrój oraz zarządca kąpieli mineralnych w Muszynie z przeszło 20 letnim stażem, wiedział on bowiem że takie źródło wody mineralnej stanowi doskonałe właściwości lecznicze. W 1846r założył uzdrowisko Żegiestów Zdrój. Zbudował łazienki, wille Żegotka, od słowiańskiego odpowiednika imienia Ignacy i Karolówka. Był naczelnikiem Urzędu Celnego w Muszynie i pierwszym założycielem farbiarni płótna, z jego cechem, uczniami i czeladnikami. W tym samym czasie Muszyna rozwinęła się w poważny ośrodek tkacki.
W całej rodzinie Medwieckich, należy wspomnieć również o tajnej placówce w Muszynie do której przybyli zasłużeni później w powstaniu styczniowym Zygmunt, syn Alojzego, który był bratem Ignacego i pomagał mu w założeniu Żegiestowa, oraz Karol, syn Ignacego.
Do dziś dnia, Zygmunt spoczywa na cmentarzu w Muszynie.
Rozkwit uzdrowiska, stworzył również okazję do kąpieli w rzece Poprad, z której korzystali liczni kuracjusze. Po I wojnie światowej uzdrowisko popadło w ruinę ale szybko podniosło się za sprawą powołanej spółki Żegiestów Zdrój, która wybudowała liczne wille i niewątpliwie największą inwestycją okresu międzywojennego w 1929r była budowa Nowego Domu Zdrojowego. W 1936r wybudowano jedną z największych i najbardziej luksusowych w tych czasach na południu Polski wille Wiktor.
W czasie II wojny światowej, Wiktor zwany wówczas domem Goeringa, był szpitalem wojskowym, zaś w Nowym Domu Zdrojowym, mieściła się kwatera młodzieży z Hitlerjugend oraz szkoła policyjna.
Dziś ta miejscowość na nowo powoli budzi się do życia za sprawą lokalnych przedsiębiorców, braci Cechinich a piękny ośrodek sanatoryjny Wiktor, nadal funkcjonuje i zaprasza kuracjuszy z całej Polski.
Korzystając z pozyskanych zgód na eksplorację terenów wokół, postaram się poszukać jakichś śladów po robotnikach tunelu, którym udało się ukończyć budowę, a tak że po żołnierzach pilnujących obiektu jak i licznych kuracjuszach bytujących w tym pięknym uzdrowisku.
Wielkie podziękowania dla Lasów Państwowych w Piwnicznej Zdrój za uzyskane zgody. Niestety pewne sytuacje wymusiły czasowe zaniechanie prowadzenia dalszych starań o uzyskanie stosownych zgód, tak aby projekt mógł zostać rozpoczęty zgodnie z harmonogramem wyznaczonych działań. Wciąż zachęcam osoby chcące zagłębić się w historię naszych okolic z nieco innej perspektywy, namacalnie działając w terenie jak i redagując niniejszego bloga, do bezpośredniego kontaktu zemną.
Komentarze
Prześlij komentarz