Łemkowie

Kolonizacja terenów Polskich przez tzw. ludność Wołosko-Ruską nastąpiła za panowania Kazimierza Wielkiego. Pozostałością po osadnikach są po dziś dzień nazwy miejscowości jak np: Grybów,Tymbark czy Szymwałd. Warto wspomnieć, że w  starożytności tereny dzisiejszej Rumuni zostały skolonizowane przez Rzymian a tamtejsi tubylcy stali się Włochami, zaś ich sąsiedzi Rusini, nazywali zromanizowaną  ludność Wołochami. Samą nazwę od Rusinów przejęli również Polacy.

 Pierwsi Wołosi pojawili się na Sądecczyźnie ok. 1400r. W 1516r, 12 czerwca, Wasko Wołoszyn na mocy biskupa Krakowskiego, Jana Konarskiego, zakłada wieś Szczawnik. Podczas kolonizacji polsko-niemieckiej, na terenie kresu Muszyńskiego, powstawały liczne wsie na prawach magdeburskich, zaś sami Wołosi byli sytuowani na prawach Wołoskich, ponieważ mieszkańcy trudnili się głównie pasterstwem to też biskupi uznali że pobieranie danin będzie odbywało się w zależności od posiadanego inwentarza składającemu się na ilość produktów wytwarzanych w danym gospodarstwie. Charakterystyczną cechą prawa Wołoskiego było przejmowanie schedy po rodzicach, nie przez najstarszego, lecz najmłodszego syna co skutkowało tym, że nie wypędzano na żebraninę zdolnych do pracy rodziców lecz po objęciu gospodarstwa przez najmłodszego syna, rodzice albo już nie żyli albo byli w sędziwym wieku. Z okazji do objęcia tego prawa skorzystały wsie; Szczawnik, Kąclowa i Florynka, które były pierwotnie lokowane na prawie magdeburskim. Sami Wołosi natomiast osiedlili się w północnej części Muszyny czyli w Szczawniku, Złockiem i Jastrzębiku.

Kolejną społecznością uciekającą tak samo jak Wołosi na zachód, przed najazdem Tatarów byli  ruscy. Ta ludność, w odróżnieniu od Wołochów zajmowała się uprawą roli i osiadła w dolinach rzek i potoków, zaś sami Wołosi zajmowali tereny górzyste w tym strome zbocza, gdyż w dolinach znajdowały się tereny bagniste, w których bytowały liczne bakterie wywołujące u wypasanych owiec choroby zwane motylicą. Wołosi natomiast, ze zboczy gór schodzili w zimie, kiedy wyschnięte trawy stanowiły pożywienie dla zwierząt. Była to dobra okazja do zapoznania się z ruskimi migrantami i ich płodami rolnymi. Wołosi powoli nabrali przekonania do uprawiania roli, nie porzucając jednocześnie pasterstwa. W określonym dniu na wiosnę spędzali swoje owce do Tylicza, gdzie przejmował je baca i wyprowadzał na letnie pastwiska w góry. Sami zaś zostawali w dolinach. Przejście Wołochów na system rolno hodowlany nastąpił jeszcze przed pierwszymi rozbiorami Polski. Rusini ulokowali się zaś na wschodzie Muszyny w Powroźniku i Wojkowej.

Do Polski przybyli również Uhrowie, czyli Węgrzy, którzy na terenach południowych osadzili się we wsiach Dubne i Leluchów.

Muszyna jak i generalnie cała Polska na swoich ziemiach gościła wielu imigrantów. Nasz kraj zawsze pozostawała tolerancyjny i otwarty na wszelkie kontakty z ludźmi. Wszystko odwróciło się w czasie i po 2wś., kiedy to ostatecznie wysiedlono Łemków z Muszyny. Kryptonim jaki nadano tej akcji nosił nazwę ,,Wisła''. Łemków przesiedlała Polska komunistyczna władza na tereny zachodnie i północne Polski. Miało to przeciwdziałać współpracy UPA-(Ukraińskiej Powstańczej Armii) z ludnością Łemkowską, która im sprzyjała. W ciągu 48h spędzono ludność Łemkowską z Leluchowa, Szczawnika, Dubnego, Złockiego i Powroźnika do Muszyny, gdzie pakowano ich w pociągi i wywożono. Tak ostatecznie z Muszyny po 400 latach zniknęła ludność Wołosko-Ruska.

Dziś w Muszynie jest wiele pozostałości po tamtejszych osadach Łemkowskich. Czas zrobił swoje, a przyroda wtargnęła na ich tereny. Korzystając ze zgód przeszukam dawne osady Łemkowskie.

Cdn...