Nieznane pobojowisko koło Muszyny

 

Warto wspomnieć raz jeszcze że Muszyna dysponowała główną siłą zbrojną, w postaci Harników, czyli piechoty, gdzie w stanie pokoju było ich 200stu a w czasie wojny do 600set zbrojnych, oraz w sile 200stu dysponowała również jazdą dragonią,czyli biskupią w której służyli wyłącznie sołtysi. Warto wspomnieć że jazda Dragonia brała udział w oswobodzeniu Nowego Sącza z rąk Szwedów 13 grudnia 1655r.

W licznych zapiskach możemy znaleźć informację o obronie zamku Czorsztyn, który przejął Aleksander Kostka Napierski wraz z 40toma chłopami. Rankiem 15 marca 1651r, podstępem wdarli się na dziedziniec zamku i przejąwszy go, wezwali oni chłopów oraz resztę zbójców do stawienia się w jego obronie. Na czele jednej z band stanął jej herszt Sawko, który jak już wiemy, później wraz z innymi hersztami został skazany w Muszynie na górze Szubienica.

W tym samym czasie, Polska szlachta była zmobilizowana do jednej z największych bitew w XVIIw.  Europie pod Beresteczkiem, pod dowództwem Jana Kaziemierza II Wazy w 1655r między 28czerwca a 10lipca. Warto tu przytoczyć dzieje bitwy pod Beresteczkiem gdzie przywódca powstania Kozackiego Bohdan Chmielnicki, bohater Ukrainy, wysłał na tereny Rzeczpospolitej ok. 2tys agentów w przebraniu żebraków by buntowali chłopów, przeciwko szlachcie i na tyłach wojska wywołali powstanie. Spiewali oni dumki, grali na lirach i przy tym nagabywali chłopów, że szlachta chce zgładzić króla i tylko Chmielnicki jest jego obrońca. Agenci trafili na podatny grunt, gdyż po złotych czasach Jagiellonów nastąpił wyzysk chłopów przez szlachtę, która nic nie robiła sobie z zakazów króla. I tak na Podhalu, Śląsku, Wielkopolsce i Podlasiu powstał bunt na  którego czele staną wspomniany wcześniej Napierski. Jest możliwe że wcześniej kontaktował się on z Chmielnickim w celu ustalenia planu działania co potwierdzał dokument znaleziony przy nim w chwili kapitulacji.

W czasie buntu pozbawione obrony  miasteczka, były palone i grabione przez zbójców w całej Polsce a na ich czele stanął wspomniany Napierski. Doszło do takiej paniki że król Kazimierz nakazał  biskupowi Gembickiemu obronę Krakowa bez wojska a ten z kolei nakazał Bedlińskiemu, staroście na Muszynie, wysłanie dragoni biskupiej pod dowództwem rotmistrza Jana Żylicza do odbicia zamku Czorsztyn. Po drodze dragonia połączyła się z jednym z oddziałów szlacheckich wysłanych przez króla Jana Kazimierza spod Beresteczka. Oba oddziały podeszły pod zamek 23 czerwca 1651r, dzień wcześniej jak Napierski miał wyruszyć na Kraków. Służący w dragoni sołtysi zaczęli po rusku wzywać stojących na murach zamku zbójców, by się poddali a wszelkie winy zostaną im odpuszczone. Mieli jedynie wydać Napierskiego i jego dwóch adiutantów, co też uczynili gdyż mieli tendencję do napadania na słabszych a w obliczu uzbrojonych oddziałów okazywali się tchórzami. Dragonia wróciła do Muszyny a Napierski i jego dwóch kompanów stanęli przed sądem.

Kolejne lata przyniosły Muszynie pasmo nieszczęść. Najpierw wielka powódź Popradu zmiotła 7domostw w tym osiedle w Mikowej, później nastąpił tzw. potop szwedzki, mający na celu wypędzenie króla Kazimierza z Krakowa. W tym czasie żona Kazimierza poleciła powołać do obrony stolicy 300 piechurów z Muszyny. Również starosta Muszyny, Wojciech Bedliński szykował Muszynę do obrony. Zwożono więc na zamek kamienie i bele drzewne do spychania ze zbocza góry w razie wspinania się nieprzyjaciela na zamek. Oczyszczono również wzgórze z drzew i krzaków na odległość wystrzeliwanej kuli muszkietowej oraz strzał. Zaopatrywano piwnicę w żywność i amunicję gdyż sądzono, że oblężenie może potrwać długo. Nad wszystkim czuwać miał rotmistrz Jan Żylicz.

W listopadzie1655r został zajęty Nowy Sącz a ludność zaczęła chować się po lasach tworząc partyzantkę. Zaś 13 grudnia w dzień św. Łucji, gdzie powstało później powiedzenie ,,Na świętą Łucą, Szwedów wymłócą’’ oddział dragoni z Muszyny ruszył wraz z sądeckimi chłopami, z okolicznych lasów do odbicia miasta. Kolejne potyczki dzielnych wojów z Muszyny miały miejsce w Sandomierzu, w Krakowie pod Nową Hutą oraz ponownie w Nowym Sączu gdzie po udanej obronie władze Nowego Sącza posłali do Muszyny w podzięce 6 garncy wina, pieczeni za 2 zł i 7zł na piwo.  Starosta Wojciech Bedliński za swoje czyny zbrojne, został nagrodzony przez biskupa Gembickiego gdzie otrzymał dożywotnie wójtostwo Tylicza oraz otrzymał przywilej pobierania czynszu od 42 gospodarzy ze wsi Czarna, Piorunka i Berest.

W samej Muszynie a raczej w jej niedalekich włościach, miała rozegrać się wielka bitwa, o której niestety nie wiele wiemy. Z informacji jakie możemy uzyskać z almanachu Muszyńskiego, dowiadujemy się, że miała rozegrać się w nieustalonym roku jakaś bitwa. Podobno z oranego pola w dużych ilościach wyciągano kule średnicy ok. 2cm wraz z kamieniami, które później wyrzucano na pobliską miedze. Obszar ten należy do Pan Kazimierza Gościńskiego, spadkobiercy pola użytkowego po swoim dziadku i później ojcu. Pole to znajduje się przedzielone drogą, wiodącą grzbietami górskimi ze szczytu Garby przez Przechyby na wierzchołek Dubnego i dalej do wsi Wojkowa, a na jednym ze szczytów miała rozegrać się wspomniana bitwa. Dziś drogę,  na lewo obok szlaku żółtego, prowadzącego z Muszyny przez Malnik do Wojkowej ledwo widać ale korzystając z Map Lidarowych postaram się przeszukać ten teren dokładnie i ustalić co dokładnie wydarzyło się w okolicy sądząc że znalezione przedmioty będą w stanie naprowadzić mnie na jakąś konkretną datę.

Przenieśmy się zatem w teren...cdn.

Kolejną potyczką rozegrana w Muszynie, była bitwa prowadzona przez Józefa Bierzyńskiego, który stał na czele konfederacji barskiej województwa sieradzkiego. Bitwa prawdopodobnie na obecnej ul. Grunwaldzkiej, tuż przy ujęciu wody mineralnej Grunwald. Prawdopodobnie bo oficjalnych dokumentów nie ma a przypuszcza się iż mogła mieć miejsce właśnie tutaj bo postawiono w tym miejscu w 1850r kapliczkę, które czasem stawiano na polach bitew. W 1910r w celu upamiętnienia bitwy pod Grunwaldem, min. w Muszynie zostało poświęcone ujęcie wody mineralnej Grunwald na ul. Grunwaldzkiej.

cdn...